Recent verbleef ik twee weken in Katako-Kombe. Na drie jaar afwezigheid was het tijd om de resultaten te evalueren van het voorbije vijfjarenprogramma van Memisa en Artsen Zonder Vakantie en om het nieuwe programma 2022-26 ter plaatse voor te stellen. Ik was begeleid de verantwoordelijke bij Memisa in België voor de opvolging van het project, Virginia Napoli, en de medische coördinator van Memisa in Congo, dokter Jean-Clovis Kalobu.

Het werd een zeer grondige en professionele evaluatie. De conclusie van dokter Kalobu, die sinds lang de 25 analoge projecten opvolgt voor Memisa, was dat het ziekenhuis goed functioneerde en tot de allerbeste behoort; de evaluatoren waren onder de indruk van het niveau van het personeel, van de infrastructuur en van het beleid. Artsen Zonder Grenzen, die ter plaatse was omwille van een mazelenepidemie in de streek, was lovend over de organisatie van het ziekenhuis en het opleidingsniveau van het personeel van de kinderafdeling.

Dit is het resultaat van twintig jaar ononderbroken steun, talrijke opleidingen, missies van Artsen Zonder Vakantie, een strikte financiële opvolging, een langetermijn visie en de inzet en het enthousiasme van de lokale partners. De Belgische Ontwikkelingssamenwerking, de jumelage tussen Maria Middelares Gent en het ziekenhuis van Katako-Kombe, de steun van de Provincie Oost-Vlaanderen, van stichtingen, service clubs en van zovele trouwe private donoren hebben dit mogelijk gemaakt. Deze steun blijft nodig willen wij het project verder uitbouwen. Prioritair dit jaar, naast de klassieke thema’s, zijn de bouw van een postoperatieve afdeling, het aanboren van drinkbaar water en een vervanging van de batterijen van het systeem op zonne energie van het ziekenhuis.

Het beheer van de gezondheidszone Katako-Kombe bleek de laatste jaren minder goed te scoren dan voordien. Hierbij ligt de hoofdoorzaak bij de lokale politici die een aantal van onze beste medewerkers hebben gemuteerd en vervangen door professioneel zwakkere personen; we zullen pogen via sensibilisering hieraan iets te veranderen. Het ziekenhuis heeft van dergelijke problemen veel minder last omdat het meer autonoom kan beslissen over aanwervingen en het beleid.

Het grootste probleem tijdens de missie was de erbarmelijke toestand van de wegen, quasi onbruikbaar omwille van de erosie door hevige regens; de verplaatsingen hebben ons veel tijd en energie gekost. De aanhoudende stortregens passen bij de klimaatverandering waarvan ook Afrika het slachtoffer is. Ik hoor de laatste jaren de lokale boeren toenemend klagen over de teloorgang van het stabiele patroon van afwisselende regen- en droge seizoenen, dat nu hun planning en oogsten overhoop gooit.

Yves Kluyskens

Het einde van 2021 is in zicht. Voor velen was het opnieuw een moeilijk jaar, met nog veel onzekerheden naar de nabije toekomst toe.

Congo bleef andermaal grotendeels gespaard van de grootste ellende van de coronacrisis, vooral diep in het binnenland zoals de provincie Sankuru waar Katako-Kombe gelegen is, en waar, voor zover we kunnen achterhalen, geen enkel geval geregistreerd werd en wellicht is deze informatie juist. De vaccinatie verloopt in Congo heel langzaam, zelfs in de grootsteden o.m. omwille van allerhande complottheorieën. In Katako Kombe, en meer specifiek in het ziekenhuis, houdt men zich wel aan hygiënische maatregelen, die ook worden gedeeld met de gezondheidscentra en hoe dan ook als preventie voor andere aandoeningen nuttig kunnen zijn. Hiervoor werden vormingen gegeven en materiaal opgestuurd door Artsen Zonder Vakantie.

De regio had in 2020 te kampen met lokale politieke instabiliteit, maar in 2021 was het op dat vlak rustig.

De geplande activiteiten liepen grotendeels volgens plan door, ook omdat het binnenlands vervoer opnieuw normaal verliep, mits het stricte testen van al wie het vliegtuig opstapte om naar de regio te vliegen.

Er zijn ter plaatse degelijk opgeleide lokale gezondheidswerkers en administratief personeel die het ziekenhuis en de gezondheidszone goed beheren. De komst van een volwaardige chirurg, Pius Wonga, eind 2019 betekende een echte boost voor het ziekenhuis, dat meer en meer patiënten uit afgelegen regio’s aantrekt. Hij kon het ganse jaar beroep doen op een verpleegkundige die wij uitgestuurd hadden gedurende vier jaar om een opleiding in anaesthesie te volgen in Bukavu; intussen heeft hij een lokale verpleger opgeleid en kon terugkeren naar zijn opleidingsplaats om nog gedurende twee jaar een licentie te doen.  Twee dokters verlieten het ziekenhuis de laatste twee jaren en werden vervangen door jonge enthousiaste collega’s die o.m. de taal van de regio kennen. Dokter Marie-Hélène Ndjeka, medisch directeur van het ziekenhuis, vertrok eind van het jaar om een opleiding in Santé Publique te volgen aan de Universiteit van Kinshasa; na één jaar komt ze terug en we verwachten dat zij met de verworven kennis nog beter het ziekenhuis zal kunnen leiden.

Het werk in het ziekenhuis en de gezondheidscentra werd in het derde trimester grondig verstoord door een wekenlange staking van het zorgpersoneel in heel Congo die de lage, of voor velen zelfs onbestaande, staatslonen aanklaagden; spijtig genoeg bracht hun actie tot nu toe weinig verandering teweeg.

Met de middelen die ons ter beschikking werden gesteld werd meer onder geïnvesteerd in gespecialiseerd chirurgisch materiaal en in een beademingstoestel. Verschillende gezondheidscentra werden grondig gerehabiliteerd en er werden toiletten en douches gebouwd op de ziekenhuiscampus. Er werd een motor aangekocht voor de evaluatie van de gezondheidscentra. Het motor-ambulance project werd dankzij de aanschaffing van een tweede motor verder uitgebreid. De bevallingen en keizerssnedes werden verder gesubsidieerd om de zwangere vrouwen toe te laten in veilige omstandigheden en nagenoeg gratis te bevallen, de hospitalisatie van kinderen van te arme ouders werd opgevangen door een fonds enz. Monitoren, zuurstofconcentratoren en  medicatie werden aangekocht door Artsen Zonder Vakantie.

Onze jaarlijkse bbq diende voor de tweede maal op rij afgelast te worden. Maar we hebben gelukkig kunnen rekenen op heel veel solidariteit vanwege onze trouwe sympathisanten die onze oproep hebben beantwoord om toch het project financieel te steunen. Rik Neirynck, ex-ergotherapeut in Sint Jozef Gentbrugge, het partnerziekenhuis van Maria Middelares, en die acht maal op missie ging naar Katako Kombe zorgde met de verkoop van zijn geïllustreerd dagboek en van schilderijen van Willem Hoet, geschilderd op basis van foto’s die ter plaatse genomen waren tijdens onze missies, voor een flinke som geld, waarmee o.m. een  nieuw lokaal met garage voor de technische dienst wordt gebouwd. Ook dit jaar kleedde de barista koffiebar opnieuw het atrium van AZ Maria Middelares aan en er werden in het cafetaria ludieke koffiekopjes verkocht tvv het project.

Ook van de provincie Oost-Vlaanderen kregen wij een substantiële bijdrage. De Belgische Ontwikkelingssamenwerking heeft zopas haar steun verlengd aan het project voor een nieuwe termijn van vijf jaar.

Deze middelen, en niet in het minst de giften van zovelen, zullen ons waarschijnlijk toelaten de geplande activiteiten voor 2022 te kunnen verwezenlijken. Hieronder zijn drie belangrijke initiatieven voorzien, met name de bouw van een keuken voor de families (die voor het eten van de opgenomen patiënten moeten zorgen), de bouw van een nieuwe postoperatieve afdeling met aanpalende sanitaire bloc en de boring naar drinkbaar water voor het ziekenhuis.

Wij danken Memisa die het project professioneel beheert en opvolgt vanuit hun zetels in België en in Congo. Ook Artsen Zonder Vakantie, die dit jaar Congolese ploegen uitstuurde voor missies pediatrie, spoed en onderhoud van medisch materiaal.

Het zusterziekenhuis Maria Middelares Gent stuurde andermaal materiaal op en verleende een substantiële financiële hulp. Er werd in dat ziekenhuis verder gewerkt aan een geboortelijst project; dit laat toekomstige ouders toe aan familie en vrienden die een geschenk willen geven, voor te stellen (een deel) te schenken aan het moederhuisproject, waarvan hogerop sprake is. En bij te dragen tot een daling van de maternele complicaties en serfte.

We hopen dat in 2022 een inleefmissie zal kunnen doorgan met gezondheidswerkers van het Maria Middelares; van eerdere missies weten we dat zij na hun ervaringen ter plaatse de beste ambassadeurs zijn van het project.

Wie een gift wil doen op het project kan storten op

Memisa Katako-Kombe BE79 8805 6167 7133  met vermelding 910/8000/00021. Er volgt een fiscaal attest.

Wie geen fiscaal attest nodig heeft kan ook storten op

Jan Steyaert Stichting

BE 12 8900 1462 4092

referentie : Katako Kombe

Mede namens de Werkgroep Katako-Kombe wens ik jullie allen een rustig en veilig eindejaar en een hoopvol en solidair 2022 toe.

Yves Kluyskens

YAYO!

Willem Hoet – geschilderde impressies in Katako-Kombe (DRCongo).

Tentoonstelling in de Pastorie‘ te Munte (Merelbeke)

23-24 en 30-31 oktober, 6-7 en 13-14 november 2021 -open van 13.30 u. tot 17.30 u.

Tijdens de week op aanvraag – inkom gratis

De tentoonstelling is ten voordele van het ziekenhuisproject te Katako-Kombe.

Organisatie: Rik Neirynck & Willem Hoet.

Het ruraal ziekenhuis van Katako-Kombe bevindt zich centraal in de DRCongo in een extreem afgelegen en moeilijk bereikbare streek. De armoede is er schrijnend, de nood aan degelijke gezondheidszorg is zeer hoog.

Van 2008 tot en met 2016 was Rik Neirynck samen met o.a. Dr. Yves Kluyskens ongeveer elk jaar in Katako-Kombe waar hij de verantwoordelijkheid op zich nam om allerhande vooral technische problemen op te lossen (zie hieronder de info: ‘Leergierige bijdrage: dagboek’).

Hij nam duizenden foto’s van de werkzaamheden, van de zeer mooie omgeving en ook van medewerkers in het ziekenhuis en inwoners van Katako-Kombe.

Willem Hoet is een kunstschilder die gekend is voor zijn schilderijtjes van vooral karakterkoppen maar ook van geschilderde impressies van landschappen tijdens dagelijkse wandelingen. Zijn schilderijtjes zijn niet echt groot: 19,5 × 19,5 cm.

Rik Neirynck en Willem Hoet leerden mekaar kennen in het Bottelaarse cafeetje ’t Ketske. Dat gaat zo als je af en toe eens op café gaat: je leert mensen kennen.

Toen Rik vertellend over Katako-Kombe zich liet ontvallen dat, mocht hij in staat zijn te schilderen, een aantal van zijn Katako-foto’s van lokale karakterkoppen zeker meer dan geschikt zijn als inspiratie voor kunstige schilderijtjes repliceerde Willem: “Dat kan ik wel doen!”

Ondertussen zijn de karakterkoppen geschilderd, ook enkele landschappen een dorpsgezichten.

De schilderijtjes met het voor Willem typische formaat worden tentoongesteld in ‘de Pastorie’ te Munte (Merelbeke).

Wij hebben de beslissing genomen onze jaarlijkse BBQ op de eerste zondag van september noodgedwongen te annuleren tgv  de onzekerheid over de evolutie coronapandemie en de praktische problemen m.b.t. het respect van de afstandsregels, vooral bij ongunstige weersomstandigheden.

We hebben een aantal alternatieven voorgesteld op de website www.katako-kombe.be om het verlies aan inkomsten te pogen te compenseren. Wij hopen over enkele maanden een ander event te kunnen inplannen. Originele voorstellen zijn steeds welkom.

Het is ook een geschikt moment om een aantal activiteiten op te sommen die we hebben kunnen verwezenlijken dank zij de giften die we het laatste jaar ontvingen. Ongeveer één derde van het jaarlijks budget komt van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, de rest van diverse giften waaronder heel wat private giften van individuele personen die blijven geloven in het project dat in samenwerking met de ngo’s Memisa en Artsen Zonder Vakantie en onze lokale partners verder wordt uitgebouwd in Katako-Kombe.

Vooreerst is er de recurrerende steun aan activiteiten in het kader van een betaalbare en goed uitgebouwde basisgezondheidszorg, zoals de zorg voor moeder en kind, de consultaties in de centres de santé en het ziekenhuis, de behandeling van de meest voorkomende infectieziekten (malaria, diarree, luchtwegeninfecties, aids, tuberculose..), de klassieke operaties, basismedicatie voor het ziekenhuis en de gezondheidscentra, vervoermiddelen om de centres de santé op te volgen en om urgente gevallen naar het ziekenhuis te vervoeren.

Daarnaast werden de laatste twaalf maanden drie gezondheidscentra en een aantal gebouwen van het ziekenhuis gerehabiliteerd, aanvullende toiletten voor het groeiend aantal patiënten gebouwd en de communicatiemiddelen verbeterd.

In juli ging een missie pediatrie door van Artsen Zonder Vakantie met een verpleegkundige en een dokter verbonden aan de Universiteit van Kinshasa (Unikin); Belgische vrijwilligers worden omwille van  corona voorlopig niet uitgezonden. De missie verliep vlekkeloos. Een missie spoed is nog voorzien in augustus-september van dit jaar.

Yves Kluyskens

We zijn halfweg 2021 en het is dus tijd even achteruit en vooruit te kijken.

Sinds de komst van dokter Pius Wonga als volwaardige chirurg eind 2020 in het ziekenhuis van Katako-Kombe kent de instelling een boost van patiënten uit de brede regio om zich te laten opereren, dikwijls van aandoeningen die elders de lokale dokters niet aankunnen of niet aandurven.  Dit lag volledig in de lijn van onze verwachtingen, reden waarom wij voorzien hadden in 2021 voor het ziekenhuis vooral te investeren in de dienst heelkunde: uitbouw van de postoperatieve hospitalisatie, chirurgisch instrumentarium voor meer gespecialiseerde ingrepen (orthopedie, basisneurochirurgie..), verlengde opleiding van een verpleegkundige anesthesist, verdere uitbouw van de spoedopname.

Intussen hervatte Artsen Zonder Vakantie de activiteiten op gebied van capaciteitsversterking van de lokale gezondheidswerkers, met een missie pediatrie in juni; een missie spoed volgt later dit jaar. Hiervoor worden momenteel Congolese ploegen ingeschakeld; Belgische vrijwilligers worden voorlopig niet uitgezonden in het kader van de internationale coronamaatregelen.

In de mededeling van april werd vermeld dat twee van onze dokters naar Kinshasa waren vertrokken. Na selectie door collega’s, ook van buiten het ziekenhuis, zijn beiden intussen vervangen door dokters met enkele jaren ervaring.

Normaal gezien gaat elk jaar op de eerste zondag van september onze bbq door ten voordele van het project. In 2020 ging het evenement noodgedwongen niet door. Voor dit jaar hebben we nog geen definitieve beslissing kunnen nemen. In 2018 en 2019 hadden we ruim 600 deelnemers, maar konden genieten van zeer mooi weer zodat heel veel mensen spontaan buiten de tenten verbleven en konden eten. Indien we dit jaar minder goede weersomstandigheden zouden hebben is het mogelijk dat de opgelegde maatregelen, in het bijzonder de distanciëring, niet kunnen gerespecteerd worden. Daarom houden we nog even de boot af tot we met zekerheid weten of het evenement al dan niet kan doorgaan. Wij houden jullie op de hoogte.

Yves Kluyskens

We kregen zopas de jaarrapporten van 2020 van het hospitaal en van de gezondheidszone Katako-Kombe. Deze bevatten heel veel interessante informatie, onder meer over het impact van de coronapandemie op de activiteiten.

Er zijn aanwijzingen dat de epidemie deze sterk geïsoleerde regio niet bereikte. Dit is wel moeilijk te bewijzen omdat er geen testen beschikbaar zijn, maar er kwamen geen patiënten met acute ademnood of met reuk-of smaakverlies. Desondanks geraakte de bevolking in paniek bij het nieuws dat er een dodelijke epidemie aan de gang was in de hoofdstad et in de grootsteden in het Oosten van Congo. Dat tovenarij in het spel was werd wijd verspreid en complottheorieën doken gretig op. In een eerste reactie was er een toeloop van mensen naar de gezondheidscentra (Centres de santé) en vooral naar het ziekenhuis met de meest uiteenlopende klachten, die ze toeschreven aan Covid-19. Zoals gemeld in ons bericht van maart 2020 hebben we toen, ism met Memisa en Artsen Zonder Vakantie, zeer snel middelen ter beschikking gesteld om preventieve acties te ondernemen en voorbereid te zijn op een eventuele lokale doorbraak. Er werden in ijltempo opleidingen gegeven aan de gezondheidswerkers over de te nemen distanciëringsregels en hygiënische maatregelen, er werden mondmaskers vervaardigd door lokale naaisters en de bevolking werd objectief geïnformeerd en gesensibiliseerd via lokale radio’s en via een voorstelling van de theatergroep van het ziekenhuis. Er werd erover gewaakt dat het hospitaal en de centres de santé beschikten over ontsmettingsmiddelen en voldoende antibiotica; het ziekenhuis beschikt over de mogelijkheid om aan drie patiënten zuurstof toe te dienen.

Het vervoer was de grootste struikelblok voor een aantal routine activiteiten, die door het stilleggen van het vliegverkeer door de overheid gedurende enkele maanden in het gedrang kwamen. Bepaalde vaccins kwamen niet meer toe, stocks van essentiële medicijnen en van brandstof geraakten leeg, wisselstukken ontbraken. Dit komt ook tot uiting in bepaalde statistieken: de vaccinatiecijfers, die steeds heel hoog liggen, liepen tijdelijk terug, het aantal raadplegingen stagneerde omdat onder meer de medicatie tegen malaria, de meest voorkomende reden om te consulteren, tijdelijk niet beschikbaar was. Enkele motoren, die nodig zijn om de centres de santé te bevoorraden en te evalueren, geraakten in panne door gebrek aan wisselstukken; gelukkig bleven de motor-ambulances rijden om urgenties te vervoeren naar het ziekenhuis en liepen hierdoor bijv. het aantal keizersneden niet terug. Na enkele maanden kwam de bevoorrading opnieuw op gang en konden alle activiteiten opnieuw normaal verlopen.

Alle buitenlandse missies werden afgelast: twee missies van Artsen Zonder Vakantie (pediatrie en spoed), een oftalmologische missie, een missie Ziekenhuis voor Ziekenhuis (ism Maria Middelares Gent), een evaluatiemissie van Memisa.

Desondanks bleef het ziekenhuis bijzonder goed presteren. Mede “dank zij” de vrees voor Corona nam het aantal consultaties sterk toe, wat ook een impact had op andere diensten zoals het labo, de echografie, de radiologie en zelfs op het aantal hospitalisaties voor aandoeningen die gedetecteerd werden bij de consultaties. Veel patiënten kwamen van ver buiten de gezondheidszone omwille van de toenemende reputatie van het ziekenhuis; de bevolking lijkt meer en meer vertrouwen te hebben in het ziekenhuis van Katako-Kombe dat stilaan de (terechte) reputatie heeft te beschikken over een goede directie, competente en dynamische dokters, beter gevormd personeel dan elders, behoorlijk wat materiaal, een constante stroomvoorziening via zonnepanelen beschikt en daarenboven een degelijke kwaliteit kan garanderen tegen een lage prijs. Het uiteindelijke financiële bilan overtrof de verwachtingen. Dit is uiteraard hoopgevend voor de toekomst, temeer daar het ziekenhuis sinds recent beschikt  over een volwaardige chirurg en een goed opgeleide verpleger anesthesist. Wat niet wegneemt dat er nog veel werk is aan de winkel om de toestand te verbeteren.

Spijtig genoeg hebben twee jonge dokters, na enkele jaren werk, het ziekenhuis verlaten. Interne brain drain is een goed gekend fenomeen in afgelegen gebieden waar men snel kan bijleren maar waar het leven moeilijk is, vooral voor de partner en de kinderen. Men laat de kans niet liggen als men, mede dank zij de opgedane ervaring, naar een grootstad kan verhuizen, een specialistische opleiding kan volgen of voor een internationale organisatie kan werken. Intussen lopen vier jonge dokters, die de lokale taal en cultuur kennen, stage in het ziekenhuis en is het de bedoeling hiervan twee te selecteren om de afwezigen te vervangen.

Yves Kluyskens

Deze maand kreeg de gezondheidszone Katako Kombe een tweedehands 4×4 pick up, die echter vanuit Kinshasa over de Congolese wegen diende vervoerd te worden tot in Katako Kombe. Een rit van 2.000 km, waarvan jullie hierbij het verslag (verhaal!) kunnen lezen, opgemaakt door Placide Lofukola, de ingenieur van het project, die het voertuig samen met een chauffeur begeleidde. Uiteindelijk geraakte de 4×4 in niet al te slechte staat zijn bestemming.

« Le 15 janvier 2021, c’était le début du voyage qui a duré 9 jours.

Pendant les deux premiers jours, le voyage était très bon à cause de la route asphaltée. En dépassant Tshikapa de 50 km, nous avons emprunté une route de desserte pour arriver à Kananga après deux jours. Au cinquième jour de notre périple, nous avions connu une panne. Une bride (une pièce qui fixe les lames au pont arrière) était coupée. Pour la remplacer, il nous a fallu renvoyer le chauffeur à Kananga (75 km) pour acheter cette pièce coupée. C’est seulement au retour du chauffeur avec la pièce que la réparation a commencé. Cette panne nous a couté un jour.

Au bout de cette réparation, nous avions repris notre voyage pour dormir à Mashala. Le lendemain, nous sommes allés jusqu’à Yenga, village situé à 40 km de Bena Dibele, où nous avons décidé de dormir dans une paroisse catholique.

De Yenga, nous traversâmes la rivière Sankuru à l’aide d’un bac trainé par un bateau rapide. Car le moteur du bac existant avant st tombé en panne il y a deux ans et n’a jamais été réparé. Chaque véhicule qui traverse cette grande rivière doit donc louer un bateau pendant une heure pour pousser le bac ; comme personne n’a le choix on taxe 120 $ pour ce service. En traversant cette rivière, nous avons dormi à Bena-Dibele, 3à 00 km de Katako-Kombe.

De Bena-Dibele, nous abordâmes la partie la plus pénible de notre voyage. Au bout de 35km nous étions obligés de dormir à cause de l’état inexistant de la route. Il était extrêmement difficile de passer avec une jeep. Cette partie de la route est maintenant réservée aux camions. Ainsi, pour atteindre Lodja (distance de 150km), il nous a fallu deux jours. Arrivés finalement à Lodja vers midi, nous avons décidé de dormir, car la fatigue accablait terriblement nos corps. C’est seulement au neuvième jour de notre voyage que nous sommes arrivés à Katako-Kombe, notre destination finale.

Pendant ce voyage de 2000km, nous avons donc connu des difficultés qui ont retardé notre marche. Il s’agit, entre autres, des pannes, embourbements, travail de remblayage des trous. Nous avons connu un accident en route : par glissement dans un endroit très serré de la route, nous sommes tombés dans un trou. Heureusement personne d’entre nous n’était blessé. »

Voici quelques photos :

Het einde van 2020 is in zicht. Voor velen een horrorjaar, een verloren jaar, een verliesjaar. Voor anderen een bezinningsjaar, een tijd om te onthaasten en wat orde in huis en bij zichzelf te brengen.

Centraal-Afrika bleef grotendeels gespaard van de grootste ellende van de coronacrisis. Over het waarom bestaan heel wat hypothesen waarop ik hier verder niet zal ingaan. In Katako-Kombe hebben ze geen enkel geval gehad en wellicht is deze informatie juist. Aanvankelijk was er paniek en waren complottheorieën legio, waardoor mensen massaal naar het ziekenhuis kwamen met allerhande ingebeelde of echte klachten die echter niets met corona te maken hadden. Het liet het gezondheidspersoneel toe een aantal hygiënische maatregelen in te voeren die ook voor andere aandoeningen nuttig kunnen zijn.

De regio heeft te kampen gehad met lokale politieke instabiliteit, dat ook een zeker impact had op het project. Tegen begin 2021 zouden de meeste problemen op dat vlak dienen opgelost te zijn.

De geplande activiteiten liepen grotendeels volgens plan door, vooral eens het binnenlands vervoer, dat door de lockdown enkele maanden heel moeizaam verliep, normaliseerde.

Er zijn ter plaatse degelijk opgeleide lokale gezondheidswerkers en administratief personeel die het ziekenhuis en de gezondheidszone goed beheren. Zoals reeds gemeld werd het lokale team in 2020 versterkt door de komst van een volwaardige chirurg, Pius Wonga.

Spijtig genoeg zal één van de dokters, Lambert Nsodi, Katako-Kombe verlaten om zich in Kinshasa te vestigen; we wensen hem veel succes toe. We moeten nu op zoek naar een even gedreven dokter, wat niet evident is, want de leefomstandigheden diep in het binnenland zijn niet evident.

We hebben dit jaar gelukkig kunnen rekenen op heel veel solidariteit vanwege onze trouwe sympathisanten die onze oproep hebben beantwoord om, ondanks de omstandigheden, het project financieel te steunen. Dit zal ons toelaten de activiteiten die we voor 2021 gepland hebben te kunnen verwezenlijken. We hopen dat de Belgische Ontwikkelingssamenwerking haar steun aan het project niet zal verminderen omwille van bezuinigingen; die steun hebben wij broodnodig.

Rik Neirynck gaf een boek uit, een dagboek over zijn acht missies in Katako-Kombe, waarvan reeds 250 exemplaren t.v.v. het project werden verkocht (kostprijs 50 euro en voor wie interesse heeft nog te bestellen via mail aan rik.neirynck@scarlet.be).
– Er zijn momenteel nog een 50-tal boeken beschikbaar.  Elke €50 van deze resterende boeken gaat volledig naar het project in Katako-Kombe.
– Het dagboek is te koop in beide winkels in het atrium van AZMM.

Wij danken Memisa die het project professioneel beheert en opvolgt vanuit hun zetels in België en in Congo. Ook Artsen Zonder Vakantie, die dit jaar geen Belgische vrijwilligers heeft kunnen uitsturen maar toch enkele missies met Congolese gezondheidswerkers heeft kunnen organiseren, en medisch materiaal opstuurde.

Het zusterziekenhuis Maria Middelares Gent stuurde andermaal materiaal op en verleende een substantiële financiële hulp. Er werd in dat ziekenhuis ook gestart met een geboortelijst project; dit laat toekomstige ouders toe aan familie en vrienden, die een geschenk willen geven, voor te stellen (een deel) te schenken aan de moeders in Katako-Kombe om hun de kans te geven correct opgevolgd te worden tijdens hun zwangerschap en een bevalling of keizersnede in optimale omstandigheden te ondergaan in het ziekenhuis van Katako-Kombe. De giften zijn fiscaal aftrekbaar.

Wie nog op de valreep in 2020 wil genieten van een verhoogde fiscale aftrek (60%) voor giften kan nog storten op Memisa Katako-Kombe  BE79 8805 6167 7133  met vermelding: 910/8000/0002. 

Mede namens de Werkgroep Katako-Kombe wens ik jullie allen een rustig en veilig eindejaar en een hoopvol en solidair 2021 toe.

Yves Kluyskens

Rik Neirynck werkte 35 jaar als ergotherapeut in de toenmalige Kliniek Sint-Jozef in Gentbrugge (nu: Medisch Centrum Maria Middelares) en reisde acht keer naar Katako-Kombe. In zijn dagboek ‘Ils vont là où même les moustiques sont sauvages’ of ‘Naar waar muskieten nog wild zijn’ vertelt hij over zijn ervaringen als technisch vrijwilliger in de gezondheidszone. Rik geeft informatie mee die zelden beschreven wordt als het over gezondheidszorg in ontwikkelingslanden gaat. De volgende thema’s komen onder andere aan bod:

• Hoe leeft de lokale bevolking?
• Hoe omgaan met emoties?
• Hoe verloopt het reizen onderweg?
• Hoe verlopen de werkzaamheden?
• Welke rol speelt het klimaat?

Het boek is geschreven in het Nederlands, enkel de titel is Frans. Meer informatie vind je hier.

De kostprijs bedraagt 50 euro. Je vindt het boek in de shop in het atrium. Een proefdruk doet er ook dienst als inkijkexemplaar, maar in het echte boek zijn de foto’s natuurlijk van veel betere kwaliteit.

De opbrengst gaat integraal terug naar Katako-Kombe, waar momenteel gewerkt wordt aan een extra consultatieruimte en een postoperatieve hospitalisatie-afdeling. Dit is het ideale moment om de uitbouw van de basisgezondheidszorg in Katako-Kombe alsnog te ondersteunen, gezien de jaarlijkse barbecue omwille van COVID-19 niet kon doorgaan!

Deze maand start dokter Pius Wonga als chirurg in het ziekenhuis van Katako-Kombe. Pius werd jaren geleden door dokter Herman Devriendt aangespoord om zich te specialiseren in chirurgie aan de Universiteit van Lubumbashi.

Herman Devriendt heeft zijn loopbaan uitgebouwd in de kliniek St Jozef (later Maria Middelares, campus St Jozef) in Gentbrugge. Hij leidde er heel veel jonge assistenten heelkunde van de Universiteit Gent op. Na zijn loopbaan vertrok hij tweemaal per jaar op missie met Artsen Zonder Vakantie om op hun beurt jonge Congolese dokters op te leiden in Katako-Kombe; hij ging er meer dan twintig keer naartoe. Tijdens die missies kwamen jonge Congolese dokters, van soms meer dan 500 km, zijn missies volgen.

Met zijn ervaring kon Herman snel oordelen wie handig en gemotiveerd was. Tijdens verschillende missies kon hij de chirurgische en menselijke kwaliteiten van dokter Pius beoordelen en hem overhalen zich verder op te leiden tot een volwaardige chirurg. Hij bekwam zijn erkenning enkele weken geleden.

Ondanks het feit dat een chirurg veel meer kan verdienen in een Afrikaanse grootstad heeft hij zich aan zijn woord gehouden dat hij na zijn studies naar zijn geboortestreek zou terugkeren om “zijn” mensen te behandelen en de jonge collega’s verder op te leiden. Grote voordelen zijn ook dat hij de lokale cultuur, gewoonten en taal kent.

Langs onze kant zullen weer voor zorgen dat hij in optimale omstandigheden, rekening gehouden met de lokale context, zou kunnen werken. Wij hadden reeds een lokale verpleegkundige naar Bukavu gestuurd om een opleiding in anesthesie te volgen; hij kan Pius nu bijstaan. Sinds geruime tijd is het operatiekwartier goed uitgerust. Met Memisa en Artsen Zonder Vakantie is afgesproken dat de infrastructuur op de diensten chirurgie (postoperatief gebouw), anesthesie (beademingstoestel), sterilisatie (autoclaaf) en spoed (opleiding en materiaal) verder zou uitgebouwd worden.

Wij wensen Dokter Pius Wonga een mooie start toe en hopen op een verdere vruchtbare samenwerking.

Yves Kluyskens